STRATEGIA WDRAŻANIA PROJEKTU INNOWACYJNEGO TESTUJĄCEGO, DLA PROJEKTU PT. DROGOWSKAZ ŻYCIOWY
UPOWSZECHNIANIE INNOWACYJNYCH ODDZIAŁYWAŃ RESOCJALIZACYJNYCH (IOR)
Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim realizuje projekt pn. Drogowskaz życiowy, na podstawie umowy zawartej z Samorządem Województwa Świętokrzyskiego/Świętokrzyskim Biurem Rozwoju Regionalnego w Kielcach, pełniącym rolę Instytucji Pośredniczącej w ramach Priorytetu IX, Działania 9.2., Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Celem głównym projektu jest zmiana postaw u 400 UP- jednostek niedostosowanych społecznie, przebywających w MOW, MOS i ZP na terenie woj. świętokrzyskiego.
W opracowaniach naukowych problematyka niedostosowania społecznego (lub inaczej: zaburzonych zachowań, dewiacyjnych zachowań, nieprzystosowania, demoralizacji, wykolejenia) dzieci i młodzieży są przedmiotem zainteresowań budzących największą uwagę specjalistów z zakresu pedagogiki, psychologii, socjologii, psychiatrii itp. Zainteresowanie wynika z faktu, iż istnieją realne przesłanki do stwierdzenia, że możliwe jest zastosowanie takich oddziaływań, które dają szansę na korektę ujawnionych zaburzeń. Stanowisko to podzielają zarówno teoretycy, jak i praktycy (wychowawcy i nauczyciele) pracujący na co dzień z jednostkami niedostosowanymi społecznie. Wyrażają oni pogląd, iż jedynie wczesna, dogłębna diagnoza oraz podjęte na jej podstawie działania naprawcze, dają szansę na zminimalizowanie, bądź wyeliminowanie problemu. Liczne opracowania w tym zakresie, oparte na diagnozach, dotyczą symptomatologii, etiologii i genezy zaburzonych zachowań. Brakuje natomiast sformułowanych instrumentów dla rozwiązania tego problemu. Jeśli w literaturze przedmiotu znajdują się opracowania metod oddziaływań ukierunkowanych na nieletnich sprawców zachowań przestępczych (zachowania te dzielą się na: demoralizację i czyny karalne), to są to jedynie teoretyczne rekomendacje, rzadko lub w ogóle nie testowane na nieletnich jednostkach niedostosowanych społecznie, dla których zostały skonstruowane. Na licznych konferencjach z udziałem kadr dydaktyczno-wychowawczych placówek socjalizacyjnych i resocjalizacyjnych dla nieletnich, wykazujących cechy wykolejenia społecznego, podkreślana jest niewystarczającą skuteczność istniejących programów profilaktycznych, czy terapeutycznych o charakterze resocjalizacyjnym. Wychowawcy zgodni są co do tego, iż oddziaływania w postaci np.: szkoleń, czy warsztatów psychologicznych, są potrzebne, lecz nie cieszą się zbyt dużym zainteresowaniem i są mało efektywne w porównaniu z zajęciami opartymi na metodach twórczej resocjalizacji, uwzględniających i wykorzystujących naturalny potencjał tychże jednostek, np.: aktywność fizyczną (M. Konopczyński, Metody twórczej resocjalizacji, W-wa 2007). Faktem jest, iż większość placówek resocjalizacyjnych organizuje różnorodne zajęcia sportowe, bądź warsztaty oparte na szeroko rozumianej kulturze symbolicznej, tj. malarstwo, grafika, kółka teatralne itp. (Kowalik, 2009), jednak są one przypadkowo dobierane i mają jedynie charakter pojedynczych zajęć pozalekcyjnych. Nie stanowią one zwartego cyklu oddziaływań, których wartość resocjalizacyjna byłaby zmierzona, opisana i upowszechniona dla szerszego stosowania.
Brakuje więc kompleksowych działań resocjalizacyjnych, które obejmowałyby: diagnozę problemu, opracowanie cyklu zajęć o charakterze resocjalizacyjnym, zastosowanie tych oddziaływań oraz ewaluację wdrożonego programu. Należy podkreślić, iż w naszym województwie, jak dotychczas, nikt nie stworzył programów resocjalizacyjnych w odpowiedzi na wyniki analiz badawczych dla tego rodzaju grupy docelowej, jaką są wychowankowie placówek socjalizacyjnych i resocjalizacyjnych, a więc także nie określono efektów stosowania istniejących form wychowania resocjalizacyjnego na nieletnich. Innowacyjne oddziaływania resocjalizacyjne stworzone w naszym Projekcie będą więc pierwsze i jedyne tego rodzaju, które po zakończeniu testowania, zostaną zmierzone pod kątem ich efektywności (zbadana zostanie zmiana postaw u nieletnich w trzech komponentach: wiedzy, emocji i zachowania). Przyjęto, iż trafna strategia postępowania, wobec jednostek wykazujących nieprzystosowanie społeczne, powinna opierać się na założeniach ortodydaktyki, która uzależnia skuteczność form nauczania i oddziaływań resocjalizacyjnych od dobrej znajomości każdego wychowanka, tj. jego nastawień, postaw, stanu integracji, stanu psychofizycznego (nasilenie, dynamika, tryb itp.) stanowiącego podłoże wykolejenia społecznego oraz określenia dyspozycji motywacyjnych.
Projekt innowacyjny testujący zakłada realizację dwóch etapów:
Etap I - obejmuje diagnozę i analizę problemu, a także opracowanie wstępnej wersji produktu oraz strategii wdrażania projektu innowacyjnego;
Etap II – polega na testowaniu opracowanego produktu, analizie rzeczywistych efektów testowanego produktu, opracowaniu produktu finalnego oraz upowszechnianiu i włączaniu do głównego nurtu polityki państwa
